(Pierre Hubertus Dassen)

Pierre Hubertus Dassen oftewel 'Pieke Dassen'

Wie kent hem niet. Oud-burgemeester Philip Houben typeert hem als acteur, schilder, musicus, poppenspeler, decorbouwer, rusteloze kleurenmenger, boetseerder en ontwerper van poppen. Pieke was een heel breed georiënteerde man: Pierre Hubertus (Pieke )Dassen, werd op 23 september 1926 geboren in Rotterdam en is gestorven op 18 april 2007 in Maastricht. Zijn vader was van Maastricht, zijn moeder van Rotterdam. Op vierjarige leeftijd komt Pieke naar Maastricht. Vroeger verdiende hij zijn geld als accordeonspeler en speelde vaak met een cabaret gezelschap. In de jaren 50 zong hij Carnavalsliedjes en werd hij vaak begeleid door Math Niël op de piano. In deze periode deed hij veel inspiratie op om over de Carnaval te gaan schilderen. Pieke Dassen begon te schilderen in 1943 omdat hij toen ook naar de Kunstnijverheidsschool ging voor een studie van vrije schilderkunst. In 1945 kwam hij in contact met de poppenspeler Jan Nelissen en werd hulp bij het spelen van zijn stukken in het poppentheater "De Kleine Wereld' in het Dinghuis.

Lange tijd was Pieke Dassen het meest bekend als poppenspeler. In de 'Poesjenellenkelder' (verbastering van het Franse Polichinelle dat Harlekijn betekent en staat voor Vlaams Poppentheater.) onder het Dinghuis gaf hij tot 1975 veel voorstellingen waar nog duizenden Maastrichtenaren met veel plezier aan terugdenken. Populair waren ook zijn politieke stukken, bij bekende Maastrichtenaren werd dan 'de ketel gesjoord'. Zo ook ene keer met de Pastoor van de St.Matthias parochie die een proefkamer had waar zijn bekende donderpreken oefende.

Koningin Juliana zou op bezoek komen in de Bonbonniëre.
Pieke en Jan maakten een opvoering waarin een ambtenaar met een meetlat bezig is in de schouwburg.
'Wat ben jij aan het doen?', vraagt een Maastrichtenaar.
Waarop de ambtenaar zegt: 'Bemoei je er niet mee, ik meet of het toilet wel breed genoeg is voor de koningin'.

Pieke werkte in die tijd ook veel samen met journalist Frank Brunklaus Die schreef onder het pseudoniem Frans van Oldenburg Ermke de satirische teksten. Het werd hem volgens Pieke in de burelen van de gazet aan de Wolfstraat niet in dank afgenomen. Hij verdiende bij als cartoonist voor de Maastrichtse editie van het katholieke weekblad Credo en hij illustreerde de columns van Brunklaus in De Nieuwe Limburger. Pieke Dassen en Nelissen gaven ook vaak voorstellingen buiten Maastricht en gingen dan samen op een motor met zijspan de weg op. In 1953 verhuisde Nelissen naar Haarlem, zijn compagnon Pieke Dassen nam de vlag over van Nelissen en maakte voor meer dan een kwart eeuw de 'Poesjenellenkelder' onder het Dinghuis tot een begrip in de Maastrichtse theaterwereld. Niet allen voor kinderen, maar ook voor volwassenen was zijn 'Politieke Poppenkast' telkens weer: genieten!  Het was voor een artiest die weinig verdiende in die tijd een grote investering.

Pieke kon het niet laten zo nu en dan ook de plaatselijke politiek op de hak te nemen. De magistraten zijn er niet gelukkig mee en regelmatig is het hommeles met de otoriteite'' . Ze besluiten hem de voet dwars te zetten door zijn theater te sluiten in 1970. Zogenaamd omdat het in de kelder vochtig is en bouwvallig. Janneke Kat, de tweede geliefde van Pieke, kan er nu nog kwaad om worden. “Het gebeurde van de ene op de andere dag”. Op de achtergrond speelt  natuurlijk mee dat Pieke '’n roeje' is. 't Pand was bouwvallig, zoals de Gemeente zei, maar het duurde tot 1974 tot men daar ging verbouwen. Pieke Dassen  was uitermate verbaasd (verpópzak) toen de Gemeente Maastricht  vertelde dat hij weg moest uit het Dinghuis.

Pieke heeft ondanks die trammelant niet te klagen over media aandacht. Hij wordt de eerste poppenspeler die op televisie verschijnt. Via Aarts Staartjes belandt Pieke als acteur (August) en verwierf hij landelijke bekendheid in de Film van Ome Willem. Samen met o.a. Edwin Rutte, Teun en Toon en 't Combo van Harrie Bannik was het programma bijzonder populair bij de jeugd.

Vanaf dan slaagt Pieke erin zich fulltime met schilderen bezig te houden.  In zijn atelier in de Bogaardenstraat kan hij zich uitleven. Na 1989 schilderde hij alleen nog maar en zijn hobby was daarbij het schilderen van de Vastenavond (Vastelaovend), van café De Pieter van zijn vriend en ‘mede rotterdammer’ Mike Doove, die hij ieder jaar weer omtoverde tot een waar Vastenavondstempel (Vastelaovendstempel).  Liefs achttien jaar flikt hij dit kunstje ‘al of niet met een glaasje schelvispekel in zijn hand’. In 2003 worden de wandversieringen tentoongesteld in het Centre Céramique. Pieke die ooit als cabaretspeler en accordeonist is begonnen (hij speelt ook  dwarsfluit, gitaar, viool en trompet) ondergaat de aandacht met genoegen. Veel te makken heeft hij nooit gehad. Hij was er laconiek onder: ‘Zelfs het kleinste lichtpuntje wordt groot wanneer je arm bent’.  Met de Vastelaovend ging hij vaak met een tuba op stap, hij speelde vaak met zijn vrienden bij de Zaate Hermenie (dweilorkest) 1959 en later nog bij de Zaate Hermenie (dweilorkest) Vreug en Neugter (vroeg en nuchter). Zijn liefde voor de Maastrichter taal was groot en hij heeft een aantal Operette stukken vertaald zoals die van "Der Vogelhändler" van Carl Zeller voor de Maastrichter Operette Vereniging. 

Zijn meest recente schilderswerk was bijzonder kleurrijk en het lijkt geïnspireerd door de mythologie. Op verschillende doeken is Sater Pan met zijn fluit te zien. Pieke Dassen gebruikte vaardig een penseel of een pen en maakte daarmee schilderijen met natuurgetrouwe landschappen en zelfportretten. Pieke Dassen was lange tijd ziek en is overleden op 18 april 2007 op een leeftijd van 80 jaar.

Nao Bove

20 september 1996.

Hommage aan jarige Pieke Dassen.
Poppenspeler, acteur en kunstschilder: in die volgorde verliep de carrière van Pieke Dassen.
Vanwege zijn zeventigste verjaardag was er in de Maastrichtse stadsbibliotheek een overzichtstentoonstelling van zijn werk.
En brachten veertien dichters een hommage aan de kleine grote man.

"Pieke wordt 70, hij is al bijna groot" heet de feestbundel, die schrijver Ton van Reen de jarige aanbood.
Medewerking verleenden onder meer Leo Herberghs, Wiel Kusters, Hans van de Waarsenburg, Rosalie Sprooten, Emma Crebolder en Kees Simhoffer.
De bundel komt niet in de handel.

Kijk, Pieke Dassen gepresenteerd.
Het boek is geschreven door journalist Emile Hollman.
De stichting Pieken Dassen's Hoes met de Kiekdoes is de verantwoordelijke uitgever.

Oud-burgemeester van Maastricht Philip Houben van Maastricht heeft het voorwoord voor zijn rekening genomen.
Het boek bevat tevens foto's van schilderijen en poppen van Pieke Dassen.
 

Nao Bove

Muurschildering ter ere van Pieke.

Enkele dagen werkte kunstenaar en zoon van Pieke Dassen, Manny Dassen aan een muurschildering ter nagedachtenis aan zijn vader.

De VVV Maastricht gaf opdracht deze muurschildering te creëren in de patio van het Dinghuis.
Het ontwerp van Manny Dassen zal een herkenbare Pieke Dassen laten zien,ook enkele poppen van de Poesjenellekelder komen terug in de schildering.
Een mooie plek, juist dáár is Pieke Dassen begonnen, in de Poesjenellekelder, het huidige VVV Maastricht.  

Gezien de historische band van het Dinghuis met Pieke Dassen, is ter ere daarvan op de binnenplaats achter de VVV winkel een kunstwerk vervaardigd door Manny Dassen, de zoon van Pieke. Het kunstwerk ter ere van Pieke vormt de 'finishing touch' van de volledige restyling van de winkel.
Ook enkele van Pieke's bekende poppen die te zien waren in de Poesjenellenkelder zijn terug te zien in de schildering.

Met de onthulling van de muurschildering in het bijzijn van Manny Dassen, door wethouder Jean Jacobs en Marcel Knols, directeur VVV Maastricht werd de VVV winkel op 27 september feestelijk geopend.

art.1

Pieke

Alle ingrediënten voor een geslaagde middag waren aanwezig.
Mestreechter leedsjes van Will Wintjens, een verhaal van meester verteller Rob Meurders, carnavalsliedjes van Bert & Ursula Garnier en een buffet mét biertap. Bovendien was de toegang gratis. En dat allemaal voor een Maastrichtenaar op wie we met z’n allen toch wel erg gruuts zijn: de in 2007 overleden Pieke Dassen.
Normaliter toch een mix waar de Maastrichtenaar maar wat graag op afkomt. Afgelopen zaterdag echter niet. Theater Kumulus bleef akelig leeg tijdens de Pieke Dassen-dag, op zo’n dertig geïnteresseerden na. Onder hen ook nog eens wat vrienden van Pieke en bekenden van Mia en Solange Dircke, die de middag organiseerden.

Was Mestreech Pieke nu al vergeten?
Blijkbaar wel, want ook de collectebussen, met daarop de afbeelding van de acteur/poppenspeler/ kunstenaar, die maandenlang op verschillende plekken in de stad stonden, zaten verre van vol. Terwijl het doel van het geld in chocoladeletters op de diezelfde bussen stond: Standbeeld voor Pieke! En dat heeft deze markante Maastrichtenaar wel verdiend, toch ? Een dikke duizend euro leverde het slechts op, terwijl voor het beeld ongeveer het tienvoudige nodig is. Gaan wij zo met onze grootheden om? De man die generaties kinderen vermaakte met poppentheater in zijn Poesjenellenkelder, de man die andere jeugdigen liet schaterlachen als August in de "Film van Ome Willem", de man die zijn handtekening zette op ontelbare prachtige kunstwerken.
Die man verdient toch zeker meer in deze stad?
Dit cultuur-icoon moet toch met alle égards behandeld worden, zeker in een stad die de ambitie heeft om Culturele Hoofdstad te worden?
Kom op, Maastrichtenaren en Maastrichtse bedrijven!
Geef Pieke de eer die hem toekomt!
Of moet hij het straks enkel doen met een standbeeldje in het Maastrichtse deel van Madurodam?

Reuzenbeeld Pieke Dassen van 3,3 meter hoog in Statenkwartier

Magisch symbool van buurt gaat ook mee op stap

Een initiatief om een standbeeld van Pieke Dassen te laten maken mag dan voorlopig zijn gestrand, een reuzenbeeld van de geliefde overleden poppenspeler is ook niet verkeerd, oordeelde het Statenkwartier.
Acteur, schilder, musicus, poppenspeler, decorbouwer, ontwerper, rusteloze kleurenmenger, boetseerder en ontwerper van poppen, zo kenschetste oud-burgemeester Philip Houben wijlen Pieke Dassen ooit. Als eerbetoon aan deze beroemde buurtbewoner onthulde de Maastrichtse wijk het Statenkwartier op zaterdag 11 juli 2009 een mobiel reuzenbeeld van 3,3 meter.

De onthulling maakt deel uit van het jaarlijkse festival Kunstbikken op het Misericordeplein, waar vanaf 12.00 uur optredens van onder meer Allegria, Kasjetoe, Minke Stemkes en Kunstketelband worden afgewisseld met drank en spijs.
Het idee ontstond tijdens het bezoek van een Maastrichtse delegatie aan de wijk Klein Antwerpen in Antwerpen, zegt Maria Essers van het buurtplatform. "Daar hebben ze ook reuzen. ‘Zoiets zouden jullie moeten hebben’, zei cultuurwethouder Jean Jacobs bij die gelegenheid.
Vervolgens hebben we dat idee met de buurt besproken. Men vond het een mooi initiatief, ook om de herinnering aan Pieke Dassen levend te houden." Vijf kunstenaars uit het Statenkwartier - Chrit Jamin, Jonas van de Vosse, Christiaan Ketele, Barbara Altena en Jan van Genk - zijn toen met oude foto’s aan de slag gegaan. "Tegen een vriendenprijsje.
De kosten, die uit ons Vogelaarbudget zijn betaald, bedragen zo’n drieduizend euro."
Het buurtplatform beschouwt de reus niet als standbeeld, bezweert Essers.
"Meer als ‘magisch symbool van de buurt’, dat bij gelegenheid mee op stap gaat."

Nao Bove

art.3

Dassen vereeuwigd als 'reus'

Van de legendarische poppenspeler Pieke Dassen is een reuzenpop van 3,3 meter hoog gemaakt.
De reuzenpop, een creatie van onder anderen kunstenaar Chrit Jamin, werd door Pieke's weduwe Janneke onthuld tijdens het buurtfestival Kunstbikken op het Misericordeplein in Maastricht.
Janneke kenschetste de onthulling als "feestelijk en ontroerend tegelijk."
Zij miste alleen nog een hoofddeksel voor Pieke's beeld.
Maria Essers van buurtplatform Statenkwartier, de wijk waar Pieke Dassen heeft gewoond en gewerkt, zei dat dat voor elkaar komt.
De Reus Pieke zal mogelijk tijdens de komende stadsprocessie worden meegedragen.
Cultuurwethouder Jean Jacobs ziet dat helemaal zitten, liet hij na de onthulling weten aan de organisatoren van Kunstbikken.
Reus Pieke wordt het 'magisch symbool' van de Maastrichtse wijk Statenkwartier.
Buurtplatforms Boschstraatkwartier en Sint Maartenspoort werden door dit initiatief geïnspireerd en laten nu ook een reus maken die aansluit bij de identiteit en historie van hun wijken.
Zo krijgt het Boschstraatkwartier een reuzenvariant van het Pottemenneke - symbool voor de arbeiders in de Maastrichtse aardewerkindustrie.

De Gevelplaquette:
Om 17.00 uur zal bij de Bogaardenstraat 43, de onthulling plaats vinden van een gevelplaquette ter nagedachtenis aan Pieke Dassen. In dat pand heeft Pieke Dassen 23 jaar lang gewoond en zijn atelier gehad. Hij was een veelzijdig kunstenaar. Niet alleen poppenspeler, bij de Maastrichtenaren bekend van de Poesjenellekelder, maar onder meer ook schilder en tekenaar. De gevelplaquette is een initiatief van Mia Dircke-Schmidt en haar dochter Solange om de nagedachtenis aan Pieke Dassen voor Maastricht te behouden. Het Buurtplatform en de Stichting Pieke Dassen's Hoes mèt de Kiekdoes hebben zich van harte aangesloten bij dit initiatief. Ook veel Maastrichtenaren hebben gedoneerd. De plaquette is ontworpen door Jonas van der Vosse, ook een Kunstkwartier-kunstenaar. De onthulling van de gevelplaquette zal in een vrolijke ceremonie worden verricht door  Mia Dircke.Expositie schilderwerken
Op 23 september 2011 was in Kunstkwartier 6211 aan de Brusselsestraat 56 de tentoonstelling van schilderwerken van Pieke Dassen geopend.  De opening werd verricht door burgemeester Onno Hoes.

Pieke Dassen was een zeer veelzijdige schilder. Veel Maastrichtenaren zullen hem kennen van de Carnavalsdecoraties in het café "De Pieter". Maar hij heeft ook veel abstracte- en minder figuratieve werken, tekeningen, litho's en aquarellen gemaakt. In 6211 is een keuze te zien van schilderijen van Pieke Dassen van figuratief naar abstract, uitgekozen door Janneke Kat-Bellaard, de partner van Pieke.  Voor diegenen die Pieke Dassen op de "klassieke manier" kennen is deze expositie een verassing!

In 2022 werd het Dinghuis VVV gebouw en oude werkplek (Poesjenellenkelder) van Pieke Dassen verbouwd, er werd een houten wand rond de ingang gemaakt en enkele graffitikunstenaars konden zich uitleven, Marielle Yogi maakte een beeltenis van Pieke, . .

Nao Bove

Geheugen van Nederland over Pieke

Interview Pieke Dassen

Pieke in de tied vaan Jan van Eyck

Bron. mestreechtenere, maastricht nieuws, kunstkwartier, art.3 De Limburger 11-07-2009, art.2 Siebrand Vos gazet De Limburger 1 april 2009, art.1 Stefan Gybels gazet De Limburger 8 juli 2009, Foto's: Emile Hollman, F.Widdershoven.