Philips Tobaksfebrik

(Philips Tabaksfabriek)

 

Het Gebouw

 

Tijdens hun 100 jarig jubileum is de eerste steen gelegd aan de Tongerseweg. Ze hebben in totaal 150 jaar bestaan (100 jaar in de Wolfstraat en 50 jaar op de Tongerseweg), tot in 1967 voorgoed de poort sluiten.

Gebouw Sigarenfabriek Philips.

Het bouwwerk is in een opmerkelijke art deco-stijl ontworpen door de architect J. London.
De fabriek is gebouwd op een rechthoekig grondplan rond een open binnenplaats.
De vleugels hebben verschillende hoogtes en de muren zijn verticaal geaccentueerd door middel van lisenen, waartussen reeksen vensters met stalen roedenverdeling zijn geplaatst.
De vlak gedekte vleugels hebben een geornamenteerde betonnen afdekrand met zinken beplating.
De bijgebouwen zijn in een identieke stijl opgetrokken.
Naast de fabrieksschoorsteen en het ketelhuis is ook de bebouwing op de hoek van de Tongerseweg en de Cannerweg van belang vanwege de architectonische samenhang met het fabriekscomplex.
Deze bebouwing bestaat uit een wagenhuis met twee bovenwoningen die in dezelfde art deco-stijl als de fabriek zijn uitgevoerd.

De totale Bouwmassa van deze voormalige Philips tabaksfabriek is onder te verdelen in een viertal hoofdvolumes, gepositioneerd rondom een open binnenplaats. Door deze opzet is een gesloten bouwblok ontstaan, ook wel aangeduid als een carré. De carré vorm is hierbij met name typerend voor de opzet van veel Limburgse boerderijen.

Het noordelijke volume, gelegen direct aan de Tongerseweg, is opgebouwd uit in totaal drie bouwlagen met uitwendige afmetingen van ca. 15x34,5m¹. De eerste bouwlaag (souterrain) bevindt zich hierbij voor het overgrote deel onder het maaiveld niveau. Het zuidelijk gelegen volume heeft vergelijke afmetingen maar is daarentegen wél opgebouwd uit vier bouwlagen.

Het oostelijk én westelijk gelegen volume zijn nagenoeg identiek aan elkaar, volumes zijn opgebouwd uit vier bouwlagen en bezitten uitwendige afmetingen van ca 15x58m¹. De eerste bouwlaag bevindt zich (ook hier) voor het overgrote deel onder het maaiveld niveau.

Aan de zijde van de parkeerplaats werden beide volumes voorzien van twee ‘torenvormige’ elementen, met uitwendige afmetingen van ca 2,5x5m¹, waarin de toiletten ondergebracht werden. Aan de zijde van de binnenplaats werden de beide volumes uitgevoerd met een volume met de uitwendige afmetingen van ca 3,5x7,5m¹ waarin het trappenhuis werd opgenomen én een volume met de uitwendige afmetingen van ca 2x2,5m¹ te behoeve van de goederenlift.

Noordgevel is de meest in het oog springende gevel, gepositioneerd parallel aan de Tongerseweg. Het totale gevelbeeld is nagenoeg symmetrisch van opzet en onder te verdelen in twee kopgevels, opgebouwd uit drie bouwlagen, waartussen een twee-laags volume werd geplaatst. 

Nao Bove

In de zij muur van de grote toegangspoort is een bijzondere gevelsteen gemetseld met het opschrift ‘Als blijk van dankbaarheid is deze steen aangeboden aan de directie der NV Tabaksindustrie v/h Gebrs. Philips door de gezinnen waaraan in de bange oorlogsdagen bij luchtgevaar in de kelders der fabriek spontaan een veilige schuilplaats werd aangeboden (10 mei 1940 - 14 september 1944)’ een kleurrijke keramische plaquette, bekroond met een timpaan met diverse afbeeldingen: één geeft uiting aan de dankbaarheid van vrouwen en kinderen jegens het bedrijf, één verbeeldt een bom die op brandende huizen valt en één toont een Amerikaanse soldaat met op de achtergrond de stad Maastricht. Hij vertrapt een schild met hakenkruis erop. De gedenkplaat is 1 meter 65 hoog en 1 meter 33 breed.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
'ALS BLIJK VAN ERKENTELIJKE DANKBAARHEID
IS DEZE STEEN AANGEBODEN AAN
DE DIRECTIE DER N.V. TABAKSINDUSTRIE V/H GEBR. PHILIPS
DOOR DE GEZINNEN WAARAAN IN DE BANGE OORLOGSDAGEN
BIJ LUCHTGEVAAR IN DE KELDERS DER FABRIEK
SPONTAAN EEN VEILIGE SCHUILPLAATS WERD AANGEBODEN
* 10 - 5 - 1940
* 14 - 9 - 1944.'

 

 

Nao Bove

Bron: Paul Berben, Bouwhistorieloo, foto's MestreechterSteerke, Bouwhistorieloo

eine terök