Brouwerij

De Ridder

(Maastrichtse Brouwerij)

 

Beerbrouwerijj De Ridder was en is een markant detail van de 'skyline' van Wijck gezien vanaf de maasboulevard, helaas ben ik nog niet in de gelegenheid geweest om een rondleiding te volgen, deze staat echter wel op mijn 'to do' lijst.

De Ridder brouwerij' Heilige grond voor de bierkenner '

 

Maastricht:

De bekende Maastrichtse brouwersfamilie Van Aubel begon in 1857 Stadsbrouwerij de Ridder in een gebouw aan de Rechtstraat, begin 1900 verplaatst naar de Oeverwal in Wyck.

 

Op zich niets bijzonders, Maastricht kende in die tijd veertig brouwerijen, en de familie Aubel die reeds brouwerijen in Roermond en in Meersen hadden. In die tijd kocht de brouwerij veel grote huizen op en liet de voorkamer inrichten als café, in de buurt van de Boschstraat waren veel cafés te vinden waar men naast het Maastrichtse bier ook veel jenever verschonk. brouwde al generaties lang bier. Veel kasteleins maakten hun eigen bier, en dat moest ook wel want het donker bier uit die tijd was beperkt houdbaar. Dat veranderde met de uitvinding van de koeltechniek waardoor het mogelijk werd om pils te brouwen dat veel beter bewaard kon worden. Met als gevolg dat de kleine brouwerijen verdwenen, ze konden de investering niet opbrengen. Bierbrouwen werd een industrie.  In 1925 nadat ze waren omgeschakeld op bier met een 'lage gisting' kwam het bier op de markt onder de naam van "Ridderpils' en vijf jaar later in 1930 kreeg de brouwerij dezelfde naam,. De naam is waarschijnlijk afkomstig van Sint Martinus, Ridder en patroonheilige van de St.Martinuskerk (St.Matthiaskerk) die gelegen is naast de brouwerij. Het was één van de eerste Limburgse Brouwerijen die bier exporteerde na Holland.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog waren er 24 brouwerijen in Maastricht en in 1945 nog maar vier, waaronder twee kloosterbrouwerijen. Die kloosterbrouwerijen en de brouwers Eberhard, Th. Grein en Eugčne Marres stoppen na Wereldoorlog Twee. Blijven over: de Sint Servatius Brouwerij (een Heinekendochter, voorheen De Zwarte Ruiter) aan de Annalaan, Brouwerij Marres-Ceulen in de Capucijnenstraat, hoek Grote Gracht. En op de oostoever in Wijck: Brouwerij 'De Keizer' N.A. Bosch in de Wijcker Grachtstraat en de Ridder aan de Oeverwal. In 1971 sluit Bosch, de voorlaatste brouwerij. De Ridder gaat alleen verder .De familie van Aubel heeft hun  De Ridder brouwerij steeds up to date gehouden, ze moderniseerden vooral in de jaren dertig en veel van die inrichting, inclusief de brouwketels, staat er nog.

 

 

Ze hielden het als familiebedrijf tot 1982 vol, toen volgde de overname door Heineken. Ridder pils bleef bestaan, hoewel de smaak iets veranderde doordat Heineken besloot geen ruwe granen meer te gebruiken. Op het moment van de overname door Heineken brouwt de Ridder drie bieren. Natuurlijk de pils. De Ridderpils van Van Aubel stamt uit 1925. Hij kent slechts een gering aandeel ruwe granen en heeft een goede hopbitterheid. Het tweede bier is Oud Bruin. Volgens Maastrichtenaren een uitstekende begeleider van 'zoervleis' (zuur vlees), zoals wij de Vlaamse stoofkarbonaden plegen te noemen. Tenslotte wordt er een volmout Dortmunder bier gebrouwen, de uitnemende Maltezer. Na de overname blijft Heineken vooralsnog de Ridderbieren brouwen. Oud Bruin wordt omgedoopt tot Donker Bier. Als Heineken besluit geen ruwe granen meer te gebruiken bij het brouwen van haar bieren, geldt dat ook voor de Ridder. Onderweg verliest de pils iets van zijn bitterheid om later weer iets te worden verhoogd en wordt bij de Maltezer een deel van de mout door suiker vervangen. Tussen 1982 en 1989 ging de productie omhoog van 18.000 naar 36.000 hl  bier.

Heineken heeft nog andere plannen met de Ridder. Allereerst geeft hij de brouwerij een nieuwe impuls en zorgt voor een snelle groei van de productie. Op biergebied is Ridder eveneens actief. In 1983 wordt er een gelegenheidsbier gebrouwen voor het 125-jarig bestaan van de naast de brouwerij gelegen Sint-Martinuskerk: het Bičre St. Martin, een variant op Maltezer. Sint Martinus zou overigens een Maltezer Ridder zijn geweest. Voor de 50-jarige bevrijding van Maastricht, op 13-14 september 1994, herhaalde de brouwerij dit met het toepasselijke Bevrijdingsbier. Een toevalstreffer overigens. Toen in de aanloop naar de bevrijdingsfeesten een journalist van De Limburger vroeg of Ridder een herdenkingsbier zou brouwen, antwoordde een van de toenmalige directeuren, de heer Moonen, iets van 'Wellicht', of 'We zullen wel zien'. De dag erop stond in de krant: 'Ridder komt in september met speciaal bevrijdingsbier!' De bierdrinker is de krant nog steeds dankbaar.

De komst van Bock en Wieckse Witte
In 1987 wordt voor het eerst in vele jaren weer een Bock gebrouwen. En in 1988 (1990) ziet de Wieckse Witte het levenslicht, het is
een doorslaand succes; niet in het minst door de studenten van de Maastrichtse Hogere Hotelschool. Die leerden het in Maastricht drinken en gedroegen zich na hun studie als ware missionarissen. Ze maakten het enige echte Maastrichtse Witbier in het hele land en zelfs ver daarbuiten populair. Omdat de brouwerij om logistieke redenen niet boven de 100.000 hl kan groeien, wordt het voor de export bestemde deel van de Wieckse Witte eerst gebrouwen door de paters trappisten in Tilburg en inmiddels door de Heinekendochter Fischer in Schiltigheim (F).  Sinds 2002 komt Wieckse Witte niet meer uit Wyck en staat de brouwerij leeg. Het is nu een stukje Maastrichtse industriële geschiedenis dat nog bewaard kan worden. Het Maastrichtse witbier is nadrukkelijk voor de hele Heinekenfamilie bedoeld, niet enkel voor de aan Ridder gebonden cafés en is het kind van oud-brouwmeester Wim van Wijk. Het feit dat het bier zeer evenwichtig is, dankzij een uitmuntende bovengist, niet te zoet, niet te gekruid, en het gegeven dat Heineken over een uitstekend distributienet beschikt, zorgen ervoor dat Wieckse Witte na Hoegaarden tweede op de witbiermarkt wordt. In 1995 bestaat reeds de helft van de productie bij de Ridder uit Wieckse Witte.

Als defensieve maatregel tegen de opkomst van de Palm in Nederland introduceert de Ridder in november 1994 de Vos, amber­kleurig bier van hoge gisting, met een klein aandeel suiker. Later komt daar sacharine bij en dat vindt PINT een beetje beneden de waardigheid van een bier dat boven de tafelbiergrens uitsteekt.
Gezien de maximale capaciteit van de Ridder en het feit dat de flesjes Vos deels bij Heineken te 's-Hertogenbosch (via de etikettenlijn van Amstel) of bij Brand in Wijlre werden of worden afgevuld, rijst de vraag of wel alle Vos in Maastricht wordt gebrouwen. Overigens heeft Heineken er nooit een geheim van gemaakt, dat de Ridder zich uitstekend leent voor het op punt stellen van nieuwe bieren, die bij gebleken succes elders kunnen worden gebrouwen, om op die manier bij de Ridder opnieuw productiecapaciteit te scheppen voor weer andere nieuwe bieren.

Deze Heineken-filosofie leidt er uiteindelijk toe dat de Ridder vanaf 1 Maart 2002 stopte met het brouwen van pils,oud bruin en bockbier. het Besluit om te stoppen was omdat men niet meer verder kon uitbreiden en omdat de binnenstad van Wijck te klein was om met grote tankwagens tot aan de fabriek te komen. Grote vaten en fusten moeste in Gronsveld worden overgeladen in kleinere vaten en dat was lastig en duur. Heineken verzekerde door te gaan met Maltezer, Vos en Wieckse Witte. Het grootste deel van de vrijkomende capaciteit zou worden ingenomen door het populaire witbier. Daarnaast zou de Ridder nieuwe bieren ontwikkelen en testen, terwijl de brouwerij eveneens toegerust was om te kunnen experimenteren met verpakkingen. Maar op 31 oktober 2002 gaf het concern te kennen de Ridder eind december 2002 te sluiten. Daarnaast wilde de stad Maastricht de binnenstad verkeersvrij maken en zo kwam het dat 25 man hun baan verloren en Brouwerij De Ridder zijn poorten sloot in 2002.

  Het brouwhuis dat in de jaren dertig werd gebouwd was voor zijn tijd uiterst modern. Dat wisten ook de Amerikaanse militairen die op 13 en 14 september 1944 Wyck en Maastricht bevrijdden. Ze hadden opdracht om de brouwerij in handen te krijgen, zo mogelijk onbeschadigd.

Dat had niets met bier te maken maar wel met de eigen bron van De Ridder en met de moderne bottelarij die dat water in flessen zou kunnen afvullen in geval van nood. De Amerikanen vreesde problemen met besmet drinkwater en met ziektes die daardoor konden ontstaan. Vooral de omgeving van Aken was reden tot zorg. Aken is een grote stad die niet aan een rivier ligt. Alle drinkwater voor de regio komt uit een meertje dat uitsluitend door regenwater wordt gevuld. Als dat meertje verontreinigd of vergiftigd zou raken dan is de ramp niet te overzien. Het kwam gelukkig niet zo ver, en De Ridder kon gaan doen wat ze het beste konden, bier brouwen, veel bier.

 

Vijftig jaar na dato was ik in het bejaardencentrum Malberg toevallig bij een gesprek tussen voormalig De Ridder vrachtwagenchauffeur de heer Cerfontaine en een paar bezoekende Amerikaanse veteranen. “Het was ongelofelijk, hoe snel we ook produceerden, en hoeveel bier we ook maakten, jullie moesten het allemaal hebben. We kregen niet de tijd om wat voorraad op te bouwen. Kunnen jullie je dat nog herinneren? Ik had  nog nooit jongens gezien met zoveel dorst.”

De veteranen van de Old Hickorydivisie grijnsden van oor tot oor. “Nou en of we dat nog weten, dat was heel lekker bier. En trouwens… die dorst hebben we nog steeds,” zeggen ze als ze een arm om zijn schouder slaan. “Het buffet was toch die kant op, meen ik…?

Naor Bove

‘De hoge brouwerijgebouwen zijn een ontwerp van architect

Jos Joosten uit de jaren dertig. De in het gebouw geďntrigeerde schoorsteen

was op zich al bijzonder maar hij kwam pas goed in het nieuws toen

 in de jaren vijftig de eerste experimentele tv-uitzendingen begonnen in de

omgeving van Eindhoven. Een radioamateur zette een zelfgebouwde antenne op

de toren van de brouwerij, waarna hij als eerste een tv-uitzending in Maastricht

kon bekijken. Een technisch hoogstandje waar ze zelfs bij

Philips verbaasd over waren.’

 Brouwerijj 'De Ridder'  

Brouwerijj 'De Ridder' is ’ne pčrrel aon de Sint Servaosbrök,

de kaw sjevraoje loupe miech noe al euver de rök.

Bijj de gedachte aon ’t verdwijne vaan dit beeldbepaolend pand,

weemood en koejigheid goon bijj miech hand in hand.

 

 ’T pand heet helaos mote wieke veur ’t groete geld,

dat is ’t einigste wat veur sómmige helaos nog tčlt.

Dees Brouwerijj moot veur apparteminte wieke,

en weurt straks bewoend door ’n aontal rieke.

 

Brouwerijj 'De Ridder' zal altied in us gedachte blieve bestoon,

dit prachtig stökske Mestreechse historie maag neet verlore goon.

Óngetwiefeld zal dees Brouwerijj bijj väöle blieve veurtleve,

’t heet wčrrekneumers en beerleefhöbbers jummers vräög gegeve.

 

24 jannewarie 2008 © Marie-Josee Giesen

 

Wetenswaardigheid:

De bierbrouwer W.M.J. van Aubel, wonende aan de Oeverwal 3 of  4 te Wijk-Maastricht, was een van de eersten, zo niet de eerste, die hier een auto had. Hij ontwikkelde zelfs een eigen fabricaat, de Aubel. Achtereenvolgens reed hij in een wagen met het (landelijke) nummerbord Nr. 553 (toewijzing per 29 november 1901), waarvan het merk niet bekend is, maar waarvan wordt aangenomen dat het de Aubel was. Daarna volgden een Renault 10 pk met het nr. 1038 (22 mei 1903) en een De Dion Bouton 6 pk. met het nr. 1181 (31 oktober 1903). Bij de invoering van de provincienummers kreeg Van Aubel het eerste volgnummer toegewezen: P-1.

Volgens de gemeente bedroeg het inkomen van dhr. van Aubel een bedrag van 10.400 gulden. Een echte notabele dus!

'Ridderronde' Maastricht Historie van de Ridder Ronde en de Bavaria Ronde van Maastricht.
 


Toen ons land in de jaren zeventig en tachtig over een lichting renners van mondiaal formaat de beschikking had (Joop Zoetemelk, Jan Raas, Gerrie Knetemann en Hennie Kuiper werden ieder één keer wereldkampioen en eerstgenoemde won óók de Tour van 1980) wilde het publiek deze groten van het peloton ook wel in eigen huis aan de slag zien. De criteriums schoten als paddenstoelen uit de grond. Maastricht kón gewoon niet achterblijven.  In 1985 werd voor het eerst de Profronde van Maastricht verreden, destijds gesponsord door Maastricht Bierbrouwer Ridder Bier. Vanaf 2003 kreeg de ronde een nieuwe naam onder de toenmalige hoofdsponsor (Bavaria)  om vervolgens in 2008 weer Ridderronde Maastricht te worden, onder de vleugels van Brand Bierbrouwerij. Door de jaren heen zijn diverse grote namen uit het peloton afgereisd naar Maastricht om bij de Ridder Ronde aan de meet te verschijnen. Zo ontstond in 1985 de Ridderronde. Aan ambiance geen gebrek. Kortom,het evenement is niet meer weg te denken.

 

Dat er zoveel verzamelaars zijn van alles wat over bier gaat was mij niet bekend, echter een rondje op het internet bewijst dat deze 'fanatiekelingen' bij bronvemelding vindt u een aantal links.

Naor Bove

Bron: Mestreech Online, wikipedia, zicht op Maastricht tekst Website Mestreechtenere, Website Wigo, Wesbite Pint, Website Bierbrouwen, www.bieretiketten.nl, Bierdoppen BierglazenDe Ster 20-03-2009 Ted Reckman: Foto: MestreechterSteerke, zwartwit: Ridderronde Maastricht

eine terök