Hoonderd jaor Tapijn

100 jarig bestaan Tapijnkazerne.

100 Jarig Bestaan Tapijnkazerne Maastricht:

Op 14 november 2016 is het precies honderd jaar geleden dat men begon te bouwen aan de Tapijnkazerne (genoemd naar een franse vestingbouwer uit de 16e eeuw). Alhoewel er sinds 2012 geen militairen meer in Maastricht zijn gevestigd wordt er een 'vreedzame' expositie ten behoeven van een militaire eeuwfeest gehouden in een van de gebouwen van de Tapijnkazerne.

Het is een overzichtelijke exposities met foto's, maquettes, voertuigen, gebruiksvoorwerpen en films. Elders op deze website kunt u al het verhaal lezen over de geschiedenis en de toekomstplannen van het Tapijnkazerne.

 De Tapijnkazerne waarvoor in 1916 de schop de grond inging werden honderden dienstplichtigen opgeleid. De tentoonstelling '100 jaar tapijn' op het voormalig kazerneterrein laat de band tussen kazerne en stad zien. Wist u bijv. dat de eerste Oktoberfest in Nederland in Maastricht werd gehouden, de Duitse militairen die als onderdeel van het First Nato Signal Batallion in de Tapijnkazerne gelegerd waren al hun 'Oktoberfest' organiseerden in de jaren zeventig. De opbrengst van het exclusieve bierfestijn voor de NAVO-militairen, een dikke veertig mille, ging naar de Maasgouwschool voor gehandicapte kinderen in Maastricht. In 2012 hebben de laatste NAVO-militairen de kazerne verlaten. De kazerne gebouwen zijn nu eigendom van de Universiteit Maastricht en de Provincie. In twee gebouwen volgen inmiddels  studenten colleges. De gemeente Maastricht gaat de omgeving inpassen in het stadspark. Over een paar jaar moet de Tapijncampus klaar zijn. (foto gelegenheid v/h jubileum van de 13e Regiment is het wachtgebouw versierd met guirlandes en zijn teksten aangebracht).

Maquette van het tapijnkazerne Overzichtelijke tentoonstelling met oa voertuigen
Omstreden:

Precies honderd jaar geleden ging de eerst schop voor de nieuwbouw van de kazerne de grond in. De locatie was omstreden. De kazerne verrees in het oude inundatiegebied (gebied dat tbv de verdediging enkele decimeters onder water kon worden gezet). van de voormalige vesting Maastricht. Het terrein in de volksmond bekend als de Koompe, was een geliefd recreatiegebied voor de Maastrichtenaren. 's Winters schaatsten ze er. dat de nieuwe kazerne werd gebouwd vlak naast het Villapark, de lommerrijke buurt waarheen de gegoede burgerij uit de benauwde binnenstad verhuisd was, viel ook niet in goede aarde. Het terrein moest geëgaliseerd worden. daartoe werd afval gedumpt. De chique dames en heren klaagden over de stank, de plaatselijke krant sprak van 'regeringsvandalisme'. De nieuwe kazerne, gebouwd volgens het paviljoenprincipe, kwam in de plaats van de oude, uitgeleefde kazernes waarin het garnizoen gevestigd was. Tot aan de opheffing van de vesting in 1867 was er een flink garnizoen gelegerd in Maastricht.

Manoeuvers in de Koompe, publiek was er blijkbaar welkom. Jonge koningin Wilhelmina neemt kijkje bij de oefeningen in de Koompe in 1901

Signaal:

De vesting Maastricht verloor mede door de bouw van de vesting Holland achter de waterlinie zijn strategische functie, maar Zuid Limburg op voorhand prijsgeven wilde Den Haag nu ook weer niet. Vandaar dat er vanaf 1900,ook als signaal naar de machtiger wordende oosterburen toe, van tijd tot tijd grootscheepse manoeuvres op divisieniveau in Zuid Limburg werden georganiseerd. In de tentoonstelling '100 jaar tapijn' is onder andere een boekje te zien, geschreven door een 'speciale verslaggever' van de Limburger Koerier, voorloper van De Limburger. Luitenant-kolonel b.d. Nico Vroom, samen met oud Afcent-voorlichter Ed Frieser en militaire historicus Jos Notermans samensteller van de tentoonstelling.

Het boekje van Luitenant-kolonel b.d. Nico Vroom Borden met foto's geven duidelijke uitleg

'Brak':

De soldaten van het garnizoen, dat na 1867 flink was ingekrompen, woonden rond 1900 nog altijd in zeer slecht onderhouden kazernes. Barakken, zo noemden de Maastrichtenaren de kazernes. Heet Maastrichtse woord 'brak' werd synoniem voor slechte huisvesting. In 1919 trokken de militairen in de nieuwe kazerne. Het verhaal gaat dat de commandant van de Pieterskazerne, een van de 'brakken' tegen zijn manschappen riep 'Neemt u bed op. Voorwaarts, mars'. Huisbewoners van de kazerne werd het 13e regiment Infanterie (13R.I.). De kazerne, in de volksmond 'de kazerne in de Kommen' of simpel 'de nieuwe kazerne' geheten, droeg vanaf 1934 de naam Tapijnkazerne, genoemd naar een Franse vestingdeskundige die door Willem  van Oranje in het laatste kwart van de zestiende eeuw naar Maastricht was gehaald om de stad te verdedigen tegen de troepen van de Spaanse hertog Alva.

Niet iedere militair had het naar zijn zin in de kazerne. In 1920 vond er een tragisch incident plaats. Omdat zijn meisje zwanger was en zijn moeder ziek, wilde dienstplichtig militair Scharis de poort uit. Dat mocht niet. Scharis deed een paar vergeefse pogingen, werd telkens gepakt. Bij de derde poging schoot een bewaker Scharis, die over het hek wilde klimmen, dood.  Vanaf 1945 werden in de kazerne honderden jongens klaargestoomd voor de strijd in Nederlands Indië tegen de Indonesische nationalisten. Op een filmpje is te zien hoe de Maastrichtse bevolking de troepen uitzwaait. Op het station speelt een militaire band en komen de burgemeester en zijn vrouw persoonlijk afscheid nemen. De bataljons hebben fraaie namen als 'Zwarte Panters' of 'Sterre Der Zee'. 

In de jaren vijftig is de Tapijnkazerne de opleidingsplaats voor mortierristen. De prinsengarde uit de kazerne voor prins carnaval kreeg de naam 'kachelpiepers' vernoemd naar de bijnaam voor de mortieren. De Kachelpiepers zijn nog actief. Met houten geweren.

Militairen Maastricht voor de 'Barakken' Bon Enfants. Tongersestraat met rechts de oude kazerne ca 1890

Naor Bove

Bron: De Limburger14-11-16 artikel geschreven door Caspar Cillekens. Foto's van foto's MestreechterSteerke

Aonvaank